Borderline persoonlijkheidsstoornis
Mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis, verkeren op de grens van persoonlijkheidsstoornis en psychose. Zij hebben extreme wisselingen in hun gevoel, stemming en gedrag en zijn instabiel in het onderhouden van een beeld van zichzelf en in het onderhouden van relaties. Het wordt ook wel instabiele persoonlijkheidsstoornis genoemd.
Het gedrag is onvoorspelbaar en meestal functioneren mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis onder hun niveau. Herhaaldelijk ondernemen zij zelfbeschadigende acties zoals snijden of krassen in de polsen of op meer verborgen plaatsen (automutilatie). Soms vragen zij op deze manier om hulp van anderen, uitten zij hun boosheid of proberen zij zichzelf ongevoelig te maken voor overweldigende en pijnlijke emoties. Aangezien mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis zich enerzijds afhankelijk voelen en tegelijkertijd vijandig zijn, zijn hun relaties problematisch. Soms storten zij zich in kortdurende intieme relaties, gaan vreemd en stellen overdreven vertrouwen in iemand die zij nauwelijks kennen. Soms kennen zij hun eigen seksuele voorkeur niet goed.
Van binnen voelen mensen met borderline persoonlijkheidsstoornis zich vaak leeg. Zij kunnen moeilijk een antwoord geven op de vraag: wie ben ik? Vaak voelen zij letterlijk, dat hun identiteit vervloeit met die van iemand anders. Iemand anders wordt als liefdevol en beschermend ervaren of juist als vijandig en bedreigend. Zij wisselen daarom nogal eens van vertrouwenspersoon. Zij ervaren alles erg zwart-wit. Er kunnen perioden van achterdocht zijn, evenals droomachtige toestanden die op een psychose lijken en dissociaties worden genoemd. In zulke perioden is er wel bewustzijn van wat er gebeurt, maar men maakt toch geen deel van de wereld uit. Juist tijdens zulke momenten is men geneigd om zichzelf te beschadigen. Ook kan men daarmee beginnen om zo'n dissociatie uit te lokken. Alles is er dan op gericht om er even niet te zijn, even niets te hoeven voelen. Anderen denken dan misschien dat iemand op het punt staat zelfmoord te plegen, maar dat is voor betrokkene iets heel anders. Overigens zijn er van tijd tot tijd wel overwegingen in die richting.
Opmerkelijk is echter dat wanneer je een directe vraag stelt, je wel een eerlijk antwoord krijgt. Mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis kunnen niet goed liegen, maar ze kunnen je wel kwalijk nemen dat je ze een eerlijke vraag stelt. Hoewel zij trouw en eerlijkheid dus hoog in het vaandel hebben, kunnen zij niet naar die standaard leven. Vaak spreken zij dan ook over zichzelf als niks waard, stom en lelijk. Het helpt niet dat je ze een compliment geeft. Zij kunnen daar met achterdocht op reageren.
Ook een belangrijk kenmerk bij een Borderline Persoonlijkheidsstoornis is de angst voor afwijzing en verlating. De stemming wisselt tussen somber en leeg, ruziezoekerig, prikkelbaar. Er kunnen korte perioden zijn, waar de greep op de werkelijkheid verloren gaat.
Het is niet bekend hoeveel mensen aan deze persoonlijkheidsstoornis lijden, waarschijnlijk is het 1 tot 2 procent van de bevolking. Vrouwen hebben het tweemaal zo vaak als mannen. Onder de eerstegraads familieleden van mensen met een bordeline persoonlijkheidsstoornis komen depressieve stoornissen evenals alcohol- en drugsmisbruik vaker voor dan in de algemene bevolking. De stoornis gaat vaak samen met slaapstoornissen en stemmingstoornissen, er is een verhoogd risico op het krijgen van een depressieve stoornis. De diagnose wordt in de jonge volwassenheid, zeker voor het 40e levensjaar, gesteld. De stoornis verandert weinig in de tijd.
Belangrijk voor iemand met een borderline persoonlijkheidsstoornis is eerlijkheid. Hij of zij kan tamelijk ver gaan in het op de proef stellen van die eerlijkheid. Het is daarom zaak geen beloften te doen, die je niet na kunt komen. Kritiek en kleine teleurstellingen kunnen een grote afwijzing betekenen. Wanneer je iemand gewoon vrij laat en alleen je mening geeft wanneer je daarom verzocht wordt, dan kun je proberen ellende te voorkomen. Het beste is om de tijd te nemen om de persoon te leren kennen en voorbereid te raken op de voorspelbare onvoorspelbaarheid. "Als jij dat doet dan doe ik dit", is een houding, waar iemand met een borderline persoonlijkheidsstoornis vroeg of laat, van leert dat jij betrouwbaar bent.
Er is heel veel onderzoek gedaan naar de behandeling van borderline persoonlijkheidsstoornis. Meestal wordt intensieve therapie aangeraden, de laatste jaren is daarbij gekomen dat ondersteuning met medicijnen zinvol is.